Onderzoekers van het UMC Utrecht Hersencentrum hebben ontdekt dat het C21orf2-gen het risico op ALS aanzienlijk kan verhogen. In een wereldwijde studie zijn in totaal zes gebieden in het DNA geïdentificeerd met genetische risicofactoren voor ALS. Het is de grootste genetische ALS studie tot nu toe en is gepubliceerd in het toonaangevende tijdschrift Nature Genetics.

ALS (Amyotrofische Laterale Sclerose) is een dodelijke zenuw-/spierziekte waarbij patiënten steeds verder verlamd raken. Wereldwijd hebben meer dan 300.000 mensen ALS. Over de oorzaak van ALS is weinig bekend en een effectieve behandeling is er daarom nog niet.

Ondernemers en ALS-patiënten Bernard Muller en Robbert Jan Stuit en Stichting ALS Nederland zijn daarom samen met prof. dr. Leonard van den Berg en prof. dr. Jan Veldink van het UMC Utrecht Hersencentrum het wereldwijde Project MinE gestart. Dit crowdfunding project heeft als doel om de genetische basis van ALS te achterhalen en uiteindelijk een medicijn te vinden. ALS Stichtingen wereldwijd hebben zich aangesloten bij Project MinE. Een internationaal consortium van onderzoekers uit Europa, Australië en de Verenigde Staten, onder leiding van het UMC Utrecht, realiseert deze baanbrekende studie. De publicatie in Nature Genetics is een mijlpaal in het ontrafelen van de genetica van ALS.

Nieuw ALS-gen C21orf2

Prof. Jan Veldink, UMC Utrecht

Prof. Jan Veldink: “In totaal zijn er zes regio’s in het DNA gevonden die verband houden met het risico op ALS. Een van deze regio’s bevat het nieuw ontdekte ALS-gen C21orf2. In dit gen worden zeldzame mutaties gevonden die het risico op ALS aanzienlijk verhogen. Dat maakt dit gen heel interessant voor studies naar ziektemechanismen van ALS met als uiteindelijk doel het vinden van behandelingen.”

Genetische analyse

In deze grootschalige genetische ALS studie zijn de DNA-profielen van 15.156 ALS-patiënten en 26.224 gezonde controles geanalyseerd. Terwijl van de meeste DNA-profielen stukjes (chips) van het DNA zijn onderzocht, zijn van 1.861 deelnemers alle 6 miljard letters van hun DNA afgelezen met behulp van whole genome sequencing. Deze rijke data van whole genome sequencing is tot stand gekomen dankzij Project MinE en maakt het mogelijk om zeldzame genetische risicofactoren te vinden.

Veldink: “De studie laat zien dat ALS veel verschillende genetische oorzaken heeft, waarvan de meeste zeldzaam zijn. Die kunnen we alleen vinden met whole genome sequencing, waarbij elke letter van het DNA wordt afgelezen. Deze nieuwe methode is kostbaar en kunnen we alleen realiseren dankzij alle fondsenwerving van Stichting ALS Nederland, de Amsterdam City Swim, Tour du ALS en talloze andere evenementen. Naar het voorbeeld van Stichting ALS Nederland zijn ALS Stichtingen wereldwijd de nog ontbrekende fondsen aan het verzamelen. Deze publicatie is een eerste resultaat van Project MinE, waarin het einddoel is om het DNA van 15.000 ALS-patiënten en 7.500 controles te analyseren en zo de genetische basis van ALS te achterhalen.”

Paper

De wetenschappelijke paper is getiteld “Genome-wide association analyses identify new risk variants and the genetic architecture of amyotrophic lateral sclerosis” en is gepubliceerd in Nature Genetics (online verschenen op 25 juli). Deze publicatie is tegelijkertijd verschenen met een andere paper van Project MinE onderzoekers over het andere nieuw gevonden ALS-gen NEK1 getiteld “NEK1 variants confer susceptibility to amyotrophic lateral sclerosis”, ook in Nature Genetics.